ประวัติงานชั่งตวงวัดไทย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว |
ก่อน พ.ศ. ๒๔๔๐
ประเทศไทยรู้จักใช้วิธีชั่งตวงวัดกันอย่างแพร่หลายมาแต่โบราณกาล วิธีที่นิยมใช้กันมาก ได้แก่วิธีของไทย ของจีน และของฝรั่ง ซึ่งมีพิกัดอัตราไม่เท่ากัน ซึ่งทำให้เป็นอุปสรรคต่อความเจริญในการค้าขาย
พ.ศ. ๒๔๔๐
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่๕) มีพระราชปรารภที่วางระเบียบการชั่งตวงวัดให้เป็นหลักฐาน จึงตกเป็นหน้าที่ของกระทรวงเกษตรพาณิชย์ในการวางระเบียบในเรื่องนี้ ซึ่งพระยาสุรศักดิ์มนตรีได้คิดที่จะใช้มาตราเมตริกเมื่อ ร.ศ. 116 (พ.ศ. 2440) แต่ยังไม่เป็นผลสำเร็จ
พ.ศ. ๒๔๔๔
เจ้าพระยาเทเวศร์วงษ์วิวัฒน์เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ ได้รวบรวมเอาเฉพาะการตวงขึ้นมาพิจารณา เพราะเหตุว่าประเทศสยามมีสินค้าข้าวที่จะต้องตวงซื้อตวงขายเป็นสินค้าสำคัญจึงได้ร่างพระราชบัญญัติอัตราตวงขึ้นมา ซึ่งขณะนั้นยังไม่มีการชั่งและการวัด
พ.ศ. ๒๔๔๕
รัชกาลที่ 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เพิ่มมาตราการชั่งและวัดเข้าด้วย เจ้าพระยาอภัยราชา(Mr. Rolin Jacquemyns) ที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน กับนายชเลสเซอร์ ที่ปรึกษากฎหมาย ได้ร่าง ."พระราชบัญญัติวัดตวงและชั่ง" ร. ศ. ๑๑๙ ขึ้นใหม่ โดยบัญญัติให้ใช้เป็นวิธีเมตริก
พ.ศ. ๒๔๔๘
รัชกาลที่ 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งคณะกรรมการขึ้นชุดหนึ่งเพื่อพิจารณาว่าควรใช้มาตราชั่งตวงวัดวิธีใดจึงจะเหมาะ และคณะกรรมการได้ถวายรายงานกราบบังคมทูลว่า ควรใช้วิธีเมตริกเป็นแบบเดียวกัน
พ.ศ. ๒๔๕๒
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) เจ้าพระยาวงศานุประพันธ์ เสนาบดีกระทรวงเกษตรธิการได้ทำหนังสือกราบบังคมทูลว่าเห็นควรที่ประเทศสยามจะเข้าร่วมในอนุสัญญาระบบเมตริก (Metre Convention) และกระทรวงเกษตรธิการจึงเริ่มทำการติดต่อกับสำนักงานชั่งตวงวัดระหว่างประเทศในเรื่องการขอเข้าเป็นสมาชิก
พ.ศ. ๒๔๕๔
รัชกาลที่ ๖ ทรงโปรดเกล้า ให้เสนาบดี กระทรวงมหาดไทย เสนาบดี กระทรวงพระคลัง และเสนาบดีกระทรวงนครบาล ประชุมปรึกษากัน ทำความเห็นในเรื่องนี้อีกครั้งหนึ่ง ที่ประชุมทูลเกล้าฯ ถวายรายงานความเห็น ว่าควรรับแบบวิธีเมตริกมาใช้
พ.ศ. ๒๔๕๕
ประเทศไทยได้แจ้งความจำนงที่จะขอเข้าเป็นสมาชิกไปยังสำนักงานชั่งตวงวัดระหว่างประเทศ ที่ประเทศฝรั่งเศส และได้เข้าเป็นสมาชิกในปีนั้น
พ.ศ. ๒๔๖๖
รัชกาลที่ ๖ โปรดเกล้าฯ ให้ตรา “พระราชบัญญัติมาตราชั่งตวงวัด พระพุทธศักราช ๒๔๖๖ ซึ่งถือว่าเป็นกฎหมายแม่บทของกฎหมายว่าด้วยมาตราชั่งตวงวัดของประเทศ และในปีถัดมา ได้มีการออกกฎเสนาบดีฉบับแรกขึ้นเพื่อปฏิบัติตามพระราชบัญญัติดังกล่าว
พ. ศ. ๒๕๓๘
ประเทศไทยได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกองค์การระหว่างประเทศว่าด้วยกฎหมายชั่งตวงวัด (International Organization of Legal Metrology, OIML)
พ.ศ. ๒๕๔๒
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตรา “พระราชบัญญัติมาตราชั่งตวงวัด พ. ศ. ๒๕๔๒” ขึ้น และได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เล่มที่ ๑๑๖ ตอนที่ ๒๙ ก วันที่ ๒๑ เมษายน ๒๕๔๒ ซึ่งมีผลใช้บังคับเป็นกฎหมายตั้งแต่วันที่ ๑๘ ตุลาคม ๒๕๔๒ เป็นต้น
